Czym są zęby mądrości?

Dość nietypowa  nazwa „zęby mądrości” dotyczy ostatnich zębów w łuku zębowym górnym i dolnym. Ostatnich?

Dokładnie tak.

Ich zawiązki rozwijają się najpóźniej, zęby te wyrzynają się jako ostatnie i są ułożone najbardziej z tyłu łuku zębowego, legitymując się numerem  8  (ósemki).

Wielu autorów uważa, że zęby te są nam do niczego niepotrzebne,  ich obecność w jamie ustnej jest zupełnie zbędna, a pacjent posiadający 28 zębów (14 w każdym łuku zębowym) jest w stanie funkcjonować w sposób efektywny.

Zęby mądrości charakteryzują się nietypowym kształtem i budową poszczególnych warstw (szkliwa i zębiny), nietypową budową korzeni i kanałów korzeniowych.

To wszystko powoduje, że niesłychanie trudno jest je leczyć, a nieskuteczne leczenie to w konsekwencji usuwanie zęba mądrości.

Kiedy leczyć zęby mądrości?

Odpowiem przewrotnie, wtedy kiedy nie planujemy ich usuwać.

Ale spróbujmy usystematyzować tą wiedze.

Ząb mądrości jest w swej budowie bardzo nietypowym i nieprzewidywalnym. Dodatkowo jest położony w takim miejscu jamy ustnej, że jego czyszczenie jest utrudnione, a czasami wręcz niemożliwe.

Tak więc logika i zdrowy rozsądek podpowiadają, żeby leczyć te zęby od razu, gdy pojawią się zmiany próchnicowe, raczej nie czekać, nie obserwować, bo lepiej raczej nie będzie.

Pamiętajmy, jeśli pacjentowi jest trudno doczyścić jakąś powierzchnie szczoteczką, to analogicznie lekarzowi nie będzie łatwo „zmieścić” się tam z wiertarką i innymi narzędziami.

To samo dotyczy leczenia kanałowego: mało miejsca, słaba widoczność, nietypowa budowa zęba – wniosek – łatwo nie będzie.

Usuwanie zębów mądrości – kiedy jest konieczne?

Wielokrotnie słyszałem pytanie „Zęby mądrości wyrywać czy nie?”.

Starałem się zawsze podchodzić do tematu indywidualnie, ale istnieją sytuacje, gdy zęby mądrości trzeba usunąć.

Wymieńmy  je:

– ząb jest całkowicie nieprzydatny,

– występują nawrotowe stany zapalne i bólowe ( coraz częściej i częściej, utrudniając normalne funkcjonowanie),

– brak jest możliwości prawidłowego wzrostu zęba – utrudnione lub niemożliwe wyrzynanie,

– próchnica zęba mądrości (ciężko jest wyleczyć, jak nic nie widać),

– choroby przyzębia( tworzą się mega kieszonki),

– resorpcja zewnętrzną ( ósemka uciska na obecną w buzi siódemkę i po prostu kawałek po kawałku ją zjada, w efekcie możemy stracić oba te zęby)

– wskazania ortodontyczne ( ósemki naciskają do przodu, a siekacze tłoczą się, pogarszając efekt estetyczny) ,

– zmiany patologiczne, generowane nieprawidłowym wzrostem zęba (np. torbiele).

Wszystkie wymienione wyżej sytuacje wymagają interwencji i działania.

Czy trzeba usuwać zęby mądrości?

Tak, we wszystkich wcześniej wymienionych sytuacjach zdecydowanie trzeba.

Tego typu sytuacje zdarzają się dość często i z reguły w najmniej spodziewanym momencie i najgorszym dla nas czasie. Coś chrupnęło, coś strzeliło nam w buzi, momentalnie robimy językiem „przegląd uzębienia” i jest, mamy winowajcę.

Co dalej?

Wizyta w gabinecie stomatologiczny jest bezwzględnie konieczna. Natomiast w naszej głowie rodzi się pytanie, czy ten złamany ząb da się naprawić?

W ogromnym uproszczeniu podam kilka możliwych wariantów;

• po prostu wypadłą stara plomba – trzeba założyć nową
• wypadła plomba i ukruszył się kawałek zęba- nowa plomba o większym zakresie
• odpadło „pół zęba” – plomba lub inlay , onlay ( to takie plomby wykonane przez technika w laboratorium”
• złamał się cały ząb i został tylko korzeń – tutaj sytuacja mocno się komplikuje

Patrząc na ten katastroficzny obraz oczami pacjenta w pewnym sensie możemy zgodzić się, że zęba już nie ma. Ale…..

Tak naprawdę z punktu widzenia protetyki stomatologicznej, jeżeli mamy „dobry”  korzeń , to możemy spokojnie ząb odbudować.

Co to znaczy dobry korzeń?

Jeżeli korzeń zęba jest prawidłowo przeleczony kanałowo, nie jest złamany, zniszczony poniżej brzegu kości  możemy umieścić w nim wkład koronowo – korzeniowy ( taką „szyje”) , a na nim wykonać koronę protetyczną ( taką „głowę przyklejoną do szyi”).

A co w sytuacji, gdy te warunki nie są spełnione?

• gdy ząb nie jest leczony kanałowo – po prostu rozpoczynamy leczenie kanałowe
• gdy ząb jest nieprawidłowo przeleczony kanałowo- myślimy o powtórnym leczeniu kanałowym
• gdy ząb jest bardzo głęboko złamany- jest tu kilka możliwości, możemy wyciąć dziąsło, możemy wyciąć kawałek kości, możemy spróbować „ wyciągnąć złamany korzeń” za pomocą mini aparatu ortodontycznego ( ekstruzja ortodontyczna)

Do tej pory zaprezentowałem sporo wariantów leczenia, ale jeszcze nie padło słowo „ekstrakcja zęba”.

Jest to ostateczność, ekstrakcję zęba rozważamy dopiero wtedy, gdy inne warianty leczenia z takich, czy innych powodów nie wchodzą w rachubę.

Ząb usuwamy i możemy w jego miejsce wprowadzić implant, możemy również odbudować brak zęba za pomocą mostu.

Jeżeli korzeń zęba jest prawidłowo przeleczony kanałowo, nie jest złamany, zniszczony poniżej brzegu kości  możemy umieścić w nim wkład koronowo korzeniowy ( taką „szyje”) , a na nim wykonać koronę protetyczną ( taką „głowę przyklejoną do szyi”).

Tu oczywiście pojawia się dylemat:

• z jakiego materiału
• jaką metodą
• ile to będzie kosztować
• ile czasu będzie ta praca funkcjonowała

Jest to kwestia indywidualna i do dogadania pomiędzy pacjentem, a lekarzem protetykiem.

Lekarze ginekolodzy i stomatolodzy jednogłośnie stwierdzają, że wybielanie zębów jakąkolwiek metodą jest w okresie ciąży bezwzględnie zakazane.

Skąd taka zgodność, skąd pewność?

Przecież nikt nigdy nie wykonał badań nad szkodliwością wybielania zębów w ciąży i okresie połogu i karmienia piersią ( względy etyczno-moralne). Tym samym nie wiadomo jakie skutki może mieć zabieg wybielania na płód i dziecko karmione mlekiem matki.

Nie wiemy, ale możemy się domyślać.

Po pierwsze częste niestrawności i wymioty znamienne dla pierwszego trymestru ciąży powodują, że zęby narażone są na działanie kwasów żołądkowych, a przez to szkliwo jest zdecydowanie słabsze.

Po drugie w okresie ciąży dziecko funkcjonuje trochę jak „pasożyt” zabierając z diety i organizmu matki niezbędne mikroelementy, białka, tłuszcze i cukry, co nie pozostaje bez wpływu na stan zębów matki ( większa podatność na próchnicę i szybszy jej przebieg).

Po trzecie żele i środki stosowane do wybielania zębów, czy to w warunkach domowych czy u stomatologa, to środki chemiczne.  Większość z nich zawiera nadtlenek wodoru lub nadtlenek karbamidu, które w procesie rozkładu, podczas wybielania uwalniają tlen.

Liczne badania  udowodniły, że utlenianie może wpływać na uszkadzanie DNA komórek organizmu i chociaż środki wybielające stosowane są tylko na szkliwo, musimy mieć świadomość, że poprzez  ślinę mogą penetrować dalej, nawet  do układu pokarmowego matki i krwionośnego  płodu.

Odpowiedź może być tylko jedna.

NIE.

Lekarze ginekolodzy i stomatolodzy jednogłośnie stwierdzają, że wybielanie zębów w czasie

ciąży, jakąkolwiek metodą jest  bezwzględnie zakazane.

Zabieg resekcji korzenia zęba to technicznie nic innego jak obcięcie jego wierzchołka ( końcówki zęba) wraz z chorobowo zmienionymi tkankami w tej okolicy ( z reguły przyrośniętymi do niego).

1. Ale przecież ząb i jego korzeń są głęboko w kości.

Bezpośrednio przed resekcją wierzchołka korzenia zęba wykonuje się aktualne zdjęcie rentgenowskie pojedynczego zęba albo badanie CBCT, czyli tomografię twarzoczaszki. Dzięki temu wiemy, gdzie zlokalizowane są zmiany i w jaki najprostszy sposób się do nich dostać.

W czasie zabiegu pacjent jest znieczulony miejscowo, a środek znieczulający jest identyczny, jak w przypadku innych zabiegów stomatologicznych.

Chirurg nacina śluzówkę w okolicy wierzchołka korzenia, otwiera ją na bok, jak okładkę w książce i widzi już kość. Kolejnym etapem jest wycięcie tak zwanego okienka kostnego, które musi mieć średnicę co najmniej 4 mm, a można tego dokonać za pomocą specjalistycznego sprzętu.

Teraz już widać wszystko jak na dłoni.

Wierzchołek korzenia zostaje odcięty, zmiany okołokorzeniowe wycięte, a kanał w korzeniu jest dopełniony od strony kości materiałem, który ma stanowić barierę dla toksyn i bakterii (wypełnienie wsteczne).

Rana jest zszywana i pozostawiona do wygojenia.

No tak, ale przecież tam zostaje dziura w kości. To fakt, ale mamy 2 możliwości:

1. Skrzep krwi, który się tam tworzy w perspektywie czasu zamieni się w kość ( uprościłem nieco ten proces biologiczny)
2. Istnieje możliwość podsypania ubytku kości materiałem kościozastępczym ( z reguły przyspiesza to proces gojenia kości).

Opis tego zabiegu zawsze budzi u pacjenta mieszane uczucia, a pytanie „ Czy nie dałoby się tego uniknąć? – słyszymy dość często.

W jakiej sytuacji więc resekcja jest konieczna:

• ząb jest martwy, przeleczony kanałowo, ale niestety wkoło wierzchołka są duże zmiany zapalne, a ząb nie przetrwa kolejnego leczenia kanałowego
• ząb był powtórnie leczony kanałowo, a zmiany dalej są ( „bakterie w zmianach się z nas śmieją”)
• w korzeniu zęba jest zamontowany wkład koronowo-korzeniowy, pojawiły się zmiany zapalne, a szansa wyjęcia wkładu jest minimalna ( tzn. każdy wkład można usunąć, tylko zawsze rodzi się pytanie, czy to co pozostanie z korzenia zęba do czegoś się nam przyda)
• w kanale jest złamane narzędzie kanałowe, którego nie da się wyjąć
• wierzchołek zęba złamał się i stanowi źródło bakterii przy korzeniu.

Czy jest jakaś alternatywa dla resekcji?

Oczywiście tak.

Jest nią niestety EKSTRAKCJA zęba.

Są to wszystkie te sytuacje, kiedy z doświadczenia wiemy, że na dłuższą metę zabieg ten nie da efektu:

• zmiana okołokorzeniowa jest tak duża, że przekracza 1/3 wielkości korzenia zęba
• korzeń jest złamany podłużnie
• ząb jest ruchomy, bo po prostu wokół niego nie ma kości ( zaawansowana paradontoza)
• korzeń zęba jest krótki i jak go jeszcze skrócimy, to za niedługi czas cały ząb „wypadnie”

Występują również takie schorzenia pacjenta, które uniemożliwiają prawidłowe gojenie tkanek i odbudowę kości. Są to min.:

• ciężka postać cukrzycy oporna na leczenie
• ciężka postać nadciśnienia oporna na leczenie
• choroby tarczycy

Reasumując zabieg resekcji korzenia zęba ( nie mylić z resekcją dziąsła) jest jedną ze skutecznych metod ratowania zęba, ale tylko pod warunkiem że wybierzemy „właściwy” ząb i „właściwego” relatywnie zdrowego pacjenta.

Bo jak nie resekcja, to zostaje tylko ekstrakcja.

• otwarcie komory zęba i usunięcie martwej lub żywej miazgi ( jest to ukrwiona i unerwiona tkanka, której stan zapalny lub obumarcie najczęściej odpowiada za ból zęba!!!)
• opracowanie kanału lub kanałów korzeniowych przy użyciu narzędzi kanałowych z obfitym płukaniem kanałów. W trakcie opracowywania kanałów korzeniowych następuje całkowite usunięcie miazgi kanałowej z kanału korzeniowego oraz toksyn bakteryjnych z kanalików zębinowych
• osuszenie kanałów.
• wypełnienie kanałów materiałami biozgodnymi. Czynność ta ma na celu szczelne zamknięcie światła kanału na całej długości aż do otworu fizjologicznego. Efektem tego bakterie z jamy ustnej nie dostaną się do tkanek okołokorzeniowych zęba i nie spowodują ponownej infekcji.
• wypełnienie zęba. Najczęściej prawidłowo przeleczony ząb wypełnia się materiałami kosmetycznymi (kompozyty, kompomery, glass-jonomery), a w przypadku większego zniszczenia zęba konieczna jest odbudowa protetyczna

Leczenie kanałowe należy rozpatrywać w dwóch aspektach; mechanicznym i biologicznym.

Z tego między innymi powodu nigdy nie ma pewności, że się w 100 % powiedzie.

It is a long established fact that a reader will be distracted by the readable content of a page when looking at its layout. The point of using Lorem Ipsum is that it has a more-or-less normal distribution of letters, as opposed to using 'Content here, content here’, making it look like readable English.

1. gdy pojawi się nieodwracalne zapalenie miazgi ( ząb boli sam bez powodu przez kilka dni)
2. gdy miazga zęba obumrze lub pojawi się zgorzel ( toksyczne gazy w środku zęba, które powodują uczucie, jakby ząb chciał nam się z buzi ewakuować)
3. gdy ząb się niefortunnie złamie i nie ma możliwości go odbudować z pozostawieniem żywej miazgi ( niezbyt często, ale jednak)

Spróbujmy opisać zabieg z punktu widzenia pacjenta. Przychodzi baba do lekarza……. Zanim zasiądzie na fotelu wypadałoby zapoznać się i podpisać „Standardową zgodę na leczenie endodontyczne”.  Brzmi groźnie, ale pamiętajmy, że to nie stomatolodzy to wymyślili. Moda ta przyszła z Zachodu i myślę że w niedługim czasie będziemy zobligowani podpisywać zgodę na oddychanie.

OK.

Podobno jak nie mamy na coś wpływu, to nie ma co o tym dyskutować. Pacjent czyta, trochę rozumie, trochę nie i dlatego właśnie ma w tym momencie możliwość dopytać lekarza o szczegóły. Potem siada na fotel, lekarz rozpoczyna zabieg, izoluje ząb za pomocą wałków lub specjalnej gumy (koferdam) i startujemy. Czas sobie mija i mija i w pewnym momencie słyszymy „OK, skończyłem, tyle na dziś”. Ta informacja jest podobno ważniejsza dla pacjenta niż zwycięstwo Polskiej Drużyny Narodowej w Piłce Nożnej. Pacjent może wstać, odetchnąć, zamknąć buzie i w umiarkowanym tempie oddalić się w kierunku domu. Do następnego razu .

Licówka to nic innego jak płatek materiału ( porcelanowego lub kompozytowego) wykonany specjalnie dla potrzeb pacjenta przez laboratorium techniki dentystycznej.
Korona to „ czapka” pokrywająca cały ząb, oczywiście wcześniej oszlifowany ( zredukowany o wielkość korony),  wykonana  również przez laboratorium  techniki dentystycznej.
Tak więc, już sama nazwa sugeruje spore różnice.

Co w takim razie wybrać, licówki, czy korony?

Super, jeżeli mamy możliwość dokonania wyboru.
„Nie mam wyboru?”- zapyta pacjent- „To moje zęby, moja inwestycja, to ja chce decydować”
Zgoda.
Jednak pod warunkiem, że stan zębów pacjenta daje możliwość zastosowania obu tych alternatyw.
W uproszczeniu, im więcej próchnicy i plomb w obrębie zęba, tym mniejsze szanse na „rozsądną” licówkę, a korona wydaje się wtedy logiczniejszym rozwiązaniem.

Usystematyzujmy:

1. Korona wymaga oszlifowania zęba o 50-60 % , licówka tylko 10-20 %
2. Korona pokrywa cały ząb, licówka z reguły jest tylko na powierzchni policzkowej
3. Korona jest trwalsza ( grubsza, wytrzymalsza, przyklejona do większej powierzchni)
4. Korony można wykonać z metalu, złota, tlenku cyrkonu, pełnej ceramiki (podbudowa – wewnętrzna część) i pokryć od zewnątrz porcelaną ( estetyka) , licówka to płatek jednolitego materiału ( porcelany lub kompozytu).
5. Nic nie jest wieczne, gdy licówka się zużyje z reguły możemy wykonać nową. W przypadku, gdy pęknie korona lub gdy ją zdejmiemy po czasie, pod spodem może być różnie ( próchnica, złamanie zęba) i nierzadko musimy zdecydowanie poszerzyć zakres działań (np. konieczne jest leczenie kanałowe) by wykonać nową koronę.

Podstawowym zadaniem licówki jest poprawa kształtu, wielkości lub koloru zęba lub zębów pacjenta.
Kształt – ponieważ bardzo często spotykamy sytuacje, gdzie nasze własne zęby po prostu nam się nie podobają.
Wielkość – wyobraźmy sobie sytuacje, gdy muskularny, wysoki mężczyzna podczas uśmiechu prezentuje drobne „ząbki” , które pasowałyby co najwyżej filigranowej 16 latce.
Kolor – w obecnych czasach piękny, zdrowy uśmiech to jeden z czynników gwarantujących sukces, tak więc nie możemy za bardzo pozwolić sobie na to, żeby ciemne, przebarwione, poplombowane zęby psuły nasz wygląd i efekt pierwszego wrażenia
Tak więc licówki są znakomitym rozwiązaniem, w sytuacji gdy chcemy u pacjenta poprawić estetykę zębów, a same zęby nie są zniszczone i poplombowane.

Ustaliliśmy, że korony protetyczne są zdecydowanie lepszym rozwiązaniem, gdy ząb jest już zniszczony lub jest on mocno poplombowany ( pacjent ma dużą podatność na próchnicę i w przyszłości raczej się to nie zmieni).

Usystematyzujmy: wiedze, o koronie myślimy, gdy:

•  ząb jest znacznie odkruszony,
• ząb jest zniszczony przez próchnicę i plomby nie będą się raczej na nim trzymać,
• ząb jest znacznie przebarwiony, ciemny i założenie licówki nic tu nie zmieni,
• ząb ma zmieniony kształt
• ząb jest zrotowany, przemieszczony, a leczenie ortodontyczne nie będzie miało miejsca
• ząb jest starty (fizjologicznie lub patologicznie) czyli inaczej „zjedzony”

Myślę, że po zaznajomieniu się z tematem, każdy pacjent uświadomi sobie, że odpowiedź na pytanie „Licówki, a korony – co jest dla mnie lepsze?” nie jest taka prosta i najlepiej podjąć tą decyzje wraz z doświadczonym lekarzem protetykiem.

Leczenie zębów w ciąży jest konieczne. Jak wynika z wielu badań nieleczone choroby zębów i stany zapalne w jamie ustnej kilkukrotnie zwiększają ryzyko przedwczesnego porodu. Oczywiście najlepiej by było, żeby w ciąże zachodziły tylko te kobiety, które mają wyleczone wszystkie zęby, stany zapalne dziąseł, usunięte zęby mądrości, zakończone leczenie ortodontyczne itd. Czyli w sumie chwile po zakończonym leczeniu  i zaraz po wyjściu z gabinetu stomatologicznego :): ). Tak niestety nie jest.

Co dalej?

Każdy zabieg stomatologiczny, każde leczenie ciężarnej to odpowiedzialność już za co najmniej DWOJE PACJENTÓW, tak więc zawsze trzeba to mieć na uwadze.

Pacjentka zgłasza się do gabinetu, informuje, że jest w ciąży i rozpoczynamy wywiad i badanie.

Najlepiej jak te wizyty mają miejsce na początku, półmetku i pod koniec ciąży. Lekarz na bieżąco ocenia wtedy stan zębów i podejmuje decyzję co do tego, które zabiegi należy wykonać jeszcze w czasie ciąży, a z którymi można poczekać do rozwiązania.

Czy można leczyć zęby w ciąży? Co można i co powinno być w gabinecie zrobione?

• oczyszczenie zębów z osadu  (polishing)
• lakierowanie zębów ( profilaktyka fluorowa)
• leczenie ubytków próchnicowych ( im wcześniej, tym lepiej, pamiętajmy, że po porodzie przyszła mama będzie miała jeszcze mniej czasu na wizytę u dentysty)

A inne zabiegi?

• leczenie kanałowe w ciąży– niewskazane w pierwszym trymestrze
• RTG zębów- niewskazane przez cały okres ciąży
• usuwanie zęba w ciąży – dozwolone po pierwszym trymestrze
• zabiegi protetyczne w ciąży – lepiej unikać we wszystkich trymestrach
• usuwanie kamienia nazębnego w ciąży –dozwolone  po pierwszym trymestrze (niewskazany jest jedynie scalling ultradźwiękowy).
• wybielanie zębów w ciąży – niewskazane przez cały okres ciąży
• leczenie ortodontyczne – prawidłowo przebiegająca ciąża nie jest przeciwskazaniem do leczenia ortodontycznego

To pytanie pojawia się dość często.

Najlepiej oczywiście by było, gdyby w okresie ciąży ten problem nas nie dotykał. Musimy jednak pamiętać, że nawet perfekcyjne mechaniczne wyleczenie zębów nie da nam 100% gwarancji, że biologicznie ząb się nie „odezwie” ( szczególnie w ciąży, gdy organizm kobiety jest zdecydowanie mocniej „eksploatowany”). Co wtedy?

Ciąża to trzy trymestry. Zawsze „najbezpieczniejszy” jest 2 trymestr.

Tak więc, jeśli problem się pojawi, staramy się ze wszystkich sił przesunąć konieczność leczenia kanałowego na ten okres. Dlaczego?

Pierwszy trymestr to nie tylko intensywny rozwój płodu, ale również czas gdy przyszła matka oswaja się z tym, że jest w ciąży. Jest wtedy nadopiekuńcza, mega wyczulona na wszelkie bodźce i doświadczenia, zadaje miliony pytań, na które czasem nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Taki pacjent nie najlepiej współpracuje.

Nie powinniśmy również wykonywać zdjęcia RTG, które ułatwiłoby stomatologowi skuteczne leczenie kanałowe. Jeśli jednak wybierzesz gabinet, który dysponuje nowoczesnym mikroskopem endodontycznym czy elektronicznym endometrem, stomatolog będzie w stanie przeprowadzić leczenie bez prześwietlenia. Jeśli jednak lekarz zdecyduje, że trzeba zrobić prześwietlenie, bo przyszła mama cierpi z powodu ostrego bólu lub ostrego stanu zapalnego, można wykonać RTG z zachowaniem maksymalnych środków ochrony dziecka przed promieniowaniem. Należy osłonić brzuch i okolice miednicy specjalnym fartuchem. W nowoczesnych gabinetach stomatologicznych zwykle są dostępne aparaty RTG najnowszej generacji, produkujące mniejsze dawki promieni.
Na pewno bakterie rozprzestrzeniające się z takiego zęba na cały organizm czynią więcej szkody niż podjęcie leczenia.

Zdrowy rozsądek i obecny stan wiedzy mówi jasno i klarownie, znieczulenie to nie woda.

Jeśli tylko możemy,  powinniśmy unikać podawania znieczulenia w pierwszym trymestrze ciąży (by nie ryzykować ewentualnego szkodliwego wpływu na płód ), natomiast w drugim i trzecim trymestrze ciąży stosuje się znieczulenie, które nie obkurcza naczyń krwionośnych ( działa ono nieco słabiej, ale jest zdecydowanie bezpieczniejsze dla płodu).

Pamiętajmy,  że stres oraz ból, jakie towarzyszą np. leczeniu zęba bez znieczulenia, mogą mieć bardziej negatywny wpływ na płód niż samo znieczulenie. Jest to klasyczny wybór mniejszego zła.

Logicznie rzecz biorąc tak samo jak przed ciążą, tylko intensywniej:

•  3 wizyty kontrolne
• usuwać osad i lakierować zęby
• leczyć i wyleczyć ubytki próchnicowe póki są małe
• szczotkować, nitkować za dwoje lub troje ( lepsza higiena, mniejsza szansa na ubytki i leczenie kanałowe w ciąży)

W chwili obecnej profesjonalny gabinet stomatologiczny jest w stanie zaproponować pacjentowi kilka, jeśli nie kilkanaście rodzajów protez zębowych.

Jednym z podstawowych kryteriów wyboru dla pacjenta jest CENA!!! Musimy jednak pamiętać że pytanie „Ile kosztuje dana proteza?” przypomina inne pytanie np. „Ile kosztuje pomalowanie ściany?”

W przypadku ściany trzeba oskrobać starą farbę, wyrównać ścianę, zagruntować i dopiero pomalować ( tak w uproszczenie bo ja się na tym po prostu nie znam ). Tak samo pacjent powinien mieć świadomość, że zęby, które pozostały w jamie ustnej też wymagają przygotowania ( leczenie próchnicy, zdjęcie kamienia, czasem zmiana ich kształtu, czasem korona itd. Itd.)

To ważne, dlatego też wykonanie kosztorysu protezy zębowej powinno uwzględniać również koszt działań przygotowawczych.

Spróbujmy usystematyzować wiedzę na temat protetyki.

1. Protezy akrylowe ( plastikowe – choć to oczywiście uproszczenie)

Są zdecydowanie najpopularniejsze, mają najprostszą konstrukcję, są twarde i nieelastyczne ,często ulegają uszkodzeniu ( łamią się), ale ich naprawa jest szybka i prosta. Dodatkowo „rosną wraz z pacjentem”, czyli w sytuacji gdy pacjent straci kolejny ząb, można go łatwo dostawić , a koszty są umiarkowane.

Cena…………………………………..

2. Protezy szkieletowe (metalowe)

Zdecydowanie bardziej komfortowe dla pacjenta, mniejsze na podniebieniu i pod językiem, ale uwaga BRZYDSZE. Dlaczego?

Każda proteza wymaga klamer, które utrzymują ją na zębach i niestety metalowe, odlewane klamry w protezie szkieletowej są duże, widoczne na zębach przednich i brzydkie.

Dodatkowo proteza ta posiada tzw. ciernia. Są to metalowe wypustki ułożone na zębach ( też brzydkie), ale mają one wielką zaletę, dzięki nim proteza nie osiada. Co to znaczy?

Osiadanie protezy to jej opadanie, zagłębianie się w dziąsła, co skutkuje ich niszczeniem. Dodatkowo zęby w protezie na skutek osiadania przesuwają się w kierunku wyrostka i po roku, dwóch zęby w protezie są zdecydowanie krótsze niż zęby naturalne pacjenta ( wygląda to naprawdę słabo).

Cena……………………

3 Protezy nowej generacji: elastyczne, nylonowe, acetalowe

Zalety:

– wygodne, bo elastyczne

– ładne, bo bez metalowych klamer

– pacjent dość szybko się do nich przyzwyczaja

Wady:

– relatywnie szybkie osiadanie ( „krótsze zęby”)

– trudne do naprawy

– nie „rosną wraz z pacjentem” , gdy stracimy kolejny ząb, trzeba myśleć o nowej protezie

– krótszy czas użytkowania w stosunku do protez szkieletowych

Cena………………………….

1 . Protezy akrylowe – płyta protezy i zęby są akrylowe, a akryl to w uproszczeniu sztywny plastik

2. Protezy szkieletowe – zęby i sztuczne dziąsła są z akrylu, natomiast łączniki (rusztowanie protezy) jest wykonany ze stopu chrom-kobalt-molibden ( bardzo dokładnego, wytrzymałego, gładkiego, odpornego na działanie czynników chemicznych, nieszkodliwego dla organizmu).
3. Protezy nowej generacji- zęby akrylowe, płyta protezy odpowiednio z acetalu, nylonu itd.

Jaką protezę zębową wybrać?

Tak jak widzimy nie jest to proste, a na pytanie która proteza zębowa jest najlepsza (dla konkretnego pacjenta) nie ma jednoznacznej odpowiedzi.

Zdrowy rozsądek podpowiada, aby po pierwsze wybrać taką klinikę , która dysponuje dużą ofertą możliwych do wykonania protez zębowych, a po drugie nie iść na wizytę z gotowym tzw. planem leczenia.

Lekarz stomatolog po dokładnym zbadaniu i analizie zaproponuje kilka wariantów leczenia możliwych do wykonania u konkretnego, indywidualnego pacjenta. Podpowie jak dane protezy użytkować, jak o protezy dbać i na ile są one komfortowe. Trzeba te informacje przemyśleć, „przetrawić” i przy kolejnym spotkaniu na spokojnie możecie wspólnie dokonać właściwego wyboru zarówno protezy, jak i materiału z którego będzie ona wykonana.

Pamiętajmy, decydujemy o protezie, którą pacjent będzie użytkował dzień w dzień przez kilka, kilkanaście lat, tak więc pośpiech nie jest tu wskazany

W chwili obecnej mamy na rynku dziesiątki różnych szczoteczek, różniących się metodą działania, kształtem, twardością włosia, ilością włosia, wielkością itd.

Tak naprawdę nie ma złotej recepty, żeby wybrać tą najlepszą, natomiast jesteśmy w stanie zasygnalizować pacjentowi, która ze szczoteczek będzie mu pomagać, a w jak najmniejszym stopniu szkodzić.

Każdy z nas rozpoczął przygodę z higieną jamy ustnej w różnym wieku, stosując różne pasty, ale jedno jest niemal pewne, pierwsza szczoteczka była manualna (tradycyjna).

Nasza wiedza o szczoteczka tradycyjnych ogranicza się do tego, że są cztery rodzaje włosia (ultra soft, soft, medium i hard). Dodatkowo wiemy, że szczoteczki mogą być tanie, średnio drogie i drogie. Na logikę, bazując tylko i wyłącznie na tych informacjach statystyczny pacjent wybierze szczoteczkę medium, średnio drogą. Pytanie tylko, czy to jest szczotka DLA NIEGO.

 Zalety:

– niewygórowana cena

– prostota konstrukcji

– nie wymaga czytania instrukcji obsługi, bo jej nie ma

– łatwość dezynfekcji i przechowywania

– popularność

– wszechstronność, jak się zużyje to można nią nawet czyścić fugi w łazience

Wady:

– pracochłonność, żeby skutecznie wyczyścić wszystkie zęby trzeba poświęcić temu 3-5 minut

– możliwość podrażnienia dziąseł, główka szczoteczki jest z reguły za duża

– krótka żywotność, szczególnie w rękach dzieci, które jak wiemy skutecznie potrafią sprawdzić wytrzymałość każdej rzeczy.

Elektryczne szczoteczki do zębów cieszy się dużą popularnością. Poza ciekawym sposobem na mycie zębów urządzenie to niesie ze sobą wiele korzyści. Przyjrzyjmy się dokładnie zarówno zaletom jak i ich wadom.

Zalety:

1. Dokładność

szczoteczki elektryczne usuwają płytkę nazębną dokładniej (np. z kieszonek dziąsłowych czy przestrzeni międzyzębowych), ponieważ wykonują więcej ruchów w ciągu minuty niż może wykonać samodzielnie ludzka ręka (szczoteczką manualną jesteśmy w stanie wykonać do 200 ruchów czyszczących na minutę w czasie, kiedy szczoteczką obrotowo-pulsacyjną wykonamy od 5.000 ruchów czyszczących i aż 40.000 ruchów pulsacyjnych na minutę, a szczoteczka soniczna pozwala na wykonanie aż do 62.000 ruchów wymiatających na minutę)

2. Wielozadaniowość

nowoczesne szczoteczki posiadają wymienne końcówki, dlatego wystarczy zakupić jedną szczoteczkę i kilka końcówek (po jednej dla każdego członka rodziny), wtedy koszty zakupu urządzenia będą niższe, a każdy będzie mógł z niej korzystać.

3. Prosta obsługa

użytkowanie szczoteczki elektrycznej nie wymaga zręczności manualnej, dzięki czemu świetnie nadaje się ona dla osób niepełnosprawnych czy też dla dzieci.

4. Oszczędność czasu

dzięki wbudowanemu zegarowi szczoteczka informuje nas po 120 sekundach, że możemy zakończyć mycie; szczotkując zęby szczoteczką manualną najczęściej sami decydujemy, kiedy zakończyć mycie zębów, często nie pilnujemy czasu i możemy robić to zbyt długo, co nie ma korzystnego wpływu na dziąsła.

5. Działanie wielokierunkowe

szczoteczki elektryczne masują również dziąsła, co ma korzystny wpływ na przyzębie.

Wady:

1. Działanie uzależnione jest od prądu, szczoteczka elektryczna, aby funkcjonować musi mieć naładowaną baterię

2. Wyższe koszty – jest to spory wydatek jednorazowy, ale pamiętajmy, że życie to sztuka wyboru

3. Możliwość zniszczenia szkliwa i podrażnienia dziąseł zbyt mocny nacisk szczoteczki elektrycznej na zęby może doprowadzić do zniszczenia szkliwa oraz podrażnienia dziąseł; by do tego nie doszło warto korzystać z czujnika siły nacisku, który pomoże dostosować idealną siłę potrzebną podczas szczotkowania

Odpowiedź niełatwa, ponieważ każdy z nas szczotkuje w inny sposób, z różną siłą, częstotliwością, zaangażowaniem. Spróbujmy podejść do tego na logikę.

Używajmy szczoteczki do momentu, gdy:

• włosie nie zacznie się trwale odkształcać,
• zapach będzie miły i sympatyczny ( pamiętajmy, że szczoteczka to też siedlisko „robali zębowych”)
• nie będzie widocznych ewidentnych śladów zużycia
• po umyciu zębów efekt świeżości będzie odczuwalny.

Biorąc te wszystkie czynniki pod uwagę, myślę że okres 4 tygodni to czas właściwy ( producenci podają różne czasokresy).

Pamiętajmy, że efektywna szczoteczka i jej skuteczne użytkowanie to mniejszy stres dla pacjenta podczas wizyty kontrolnej u stomatologa.

„Czy możemy coś zrobić, żeby moje zęby były jaśniejsze?” – to pytanie bardzo często pada z ust pacjenta.

Oczywiście. Metod wybielania zębów u dentysty mamy co najmniej kilka.

Pytanie na ile u danego pacjenta wybrana metoda będzie skuteczna.

Zacznijmy od początku.

Złota zasada mówi, żeby nie strzelać do muchy z armaty. Podstawą jest zawsze poznanie potrzeb pacjenta i określenie realnych możliwości terapii. Robimy zdjęcie fotograficzne i określamy kolor wyjściowy zębów  za pomocą specjalnego klucza kolorów ( im ciemniejsze tym mamy większe pole manewru). Następnie próbujemy oszacować jaki kolor końcowy będzie dla pacjenta satysfakcjonu-jącym ( przypomina to trochę dobieranie „koloru” u fryzjera lub stylisty).

OK.

Znamy już realne „potrzeby” pacjenta i do dzieła.

1. Oczyszczamy zęby z kamienia i osadu – scalling i polishing
2. Piaskujemy zęby i doczyszczamy przestrzenie międzyzębowe i………

Bierzemy lustro i klucz kolorów, pokazujemy pacjentowi i ponawiamy pytanie „ i jak teraz, czy efekt się podoba?”

W pewnym procencie przypadków takie działania w zupełności wystarczają, efekt jest osiągnięty i nie trzeba robić nic więcej. Jest to o tyle istotne, że do tego momentu wykorzystujemy tylko metody mechaniczne, bez udziału „chemii”.

Jeśli to za mało, a efekt w opinii pacjenta jeszcze nie jest wystarczający bierzemy „broń większego kalibru”

Wybielanie zębów w gabinecie obejmuje zarówno  wybielanie zębów martwych jak i żywych. Zabiegi wykonywane w gabinecie dają zwykle dużo szybsze i silniejsze efekty, niż w przypadku wybielania domowego, ponieważ przeprowadzane są z użyciem środków wybielających o wyższym stężeniu, a część zabiegów wspomagana jest dodatkowo naświetlaniem i wyższą temperaturą. Podczas wykonywania wybielania profesjonalnego konieczna jest ochrona twarzy pacjenta i lekarza poprzez zastosowanie okularów ochronnych oraz koferdamu, chroniącego tkanki jamy ustnej. Ponadto dziąsła zawsze zabezpieczane są wazeliną lub preparatami ochronnymi.

Producenci oferują szeroką gamę urządzeń i preparatów do wybielania zębów; obecnie najczęściej stosowane są lasery oraz lampy hybrydowe emitujące zimne niebieskie światło w połączeniu z żelami wybielającymi, ze względu na ich łatwość użycia i mniejszą szkodliwość dla tkanek zęba.

Tak więc jak widzimy cały proces wybielania jest kontrolowany przez lekarza, co zdecydowanie zmniejsza szanse na niepowodzenie lub wystąpienie objawów niepożądanych.

Oczywiście wymienić muszę też wady tej metody:

1. Większe ryzyko nadwrażliwości w wyniku stosowania preparatów o wyższym stężeniu
2. Zmiany struktury szkliwa
3. Ryzyko zapalenia miazgi
4. Koszt wybielania jest o wiele wyższy niż w metodzie domowej
5. Możliwość przyszyjkowej resorpcji dziąseł
6. Ryzyko uszkodzenia tkanek korzenia zęba

Oczywiście, niektórych z tych powikłań możemy się przestraszyć, ale pamiętać należy, że nienadużywanie tej metody oraz profesjonalne monitorowanie i kontrola lekarska minimalizują szanse na ich wystąpienie.

Najlepiej mieć naturalnie jasne zęby, ale czasami trzeba trochę naturze pomóc.

Nikt z nas nie przepada za bólem, tak więc to pytanie jest jak najbardziej oczywiste.

Odpowiedź natomiast do najłatwiejszych nie należy.

Próg bólu u każdego człowieka jest inny, musimy natomiast pamiętać że ból jest odczuciem korzystnym, ponieważ informuje nas, że coś niepokojącego w naszym organizmie się dzieje.

Cały proces wybielania zębów u stomatologa jest przez niego monitorowany i w sytuacji, gdy dolegliwości bólowe pojawiają się i niepokojąco wzrastają, zabieg można przerwać. Pamiętajmy nawet najlepsza diagnostyka nie daje 100% pewności, że wszystko przewidzimy. Dodatkowo lekarz jest w stanie zaraz po zabiegu „powalczyć” z nadwrażliwością zębów.

Nic w życiu nie jest na 100 % bezpieczne, ale wybielanie gabinetowe daje nam niemal pewność, że nic niekontrolowanego się nie zdarzy.

Podam tu pewną analogię. Od 4 lat dźwigam różne ciężary (mniejsze i większe). Robię to pod czujnym okiem trenera, nigdy sam. Nigdy nie miał kontuzji, nie pamiętam ani jednej sytuacji kryzysowej, na sali treningowej czuje się po prostu bezpiecznie.

Natomiast co chwile słyszę z ust „indywidualistów”, że ktoś zerwał więzadło, bark mu nawalił, nie mógł cały dzień ruszać rękami itd. Życie to sztuka wyboru. Ja wybrałem najlepiej.

Faktem jest, że zęby się wybielą, a plomby niestety nie. Co w takiej sytuacji zrobić?

Oczywiście przed rozpoczęciem procesu wybielania zdrowy rozsądek nakazuje wyleczenie próchnicy (środki chemiczne penetrują do ognisk próchnicowych i wtedy może zaboleć, oj może). Zawsze możemy wtedy zastosować szczelne wypełnienia tymczasowe. Wybielamy zęby, odczekujemy ok. 2 tygodnie, kolor zębów nam się utrwala i startujemy z odbudową kosmetyczną.

Proste, ale niestety proces leczenia nam się wydłuża, a koszty mogą być niestety wyższe.

Pamiętajmy jednak o szczytnym celu. Przecież to my zapragnęliśmy mieć piękne, zdrowe, jasne zęby.

Myślę, że już teraz wiecie jak wybielać zęby u dentysty.